معاونت پژوهشی و فناوری- اخبار روز
نشست معرفی و نقد کتاب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر

حذف تصاویر و رنگ‌ها  | تاریخ ارسال: 1396/7/22 | 
در راستای سلسله نشست‌های معرفی و نقد کتاب، به همّت معاونت پژوهشی دانشگاه علوم قضائی نشست معرفی و نقد کتاب «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر» تألیف سارا جوزف استاد و پژوهشگر حقوق بشر دانشگاه مانش استرالیا و همکارانش جنی شولتز و ملیسا کسن، ترجمه آقای دکتر سید قاسم زمانی دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و همکاران، در روز دوشنبه ۱۷ مهر ماه ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۳۰ در سالن کنفرانس حوزه ریاست دانشگاه علوم قضایی با حضور اساتید و صاحب‌نظران حوزه حقوق بشر و بین‌الملل و دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد حقوق برگزار گردید.
در ابتدای این نشست، آقای دکتر فلاح‌زاده معاون پژوهشی دانشگاه علوم قضایی ضمن خیر مقدم به اساتید و مدعوین حاضر در جلسه و تشکر و قدردانی از مترجم کتاب که پذیرفتند کتاب مورد معرفی و نقد قرار گیرد و همچنین تشکر از آقایان دکتر پوریا عسگری و دکتر حسین شریفی طرازکوهی به عنوان ناقدان کتاب، اظهار داشتند برنامه معرفی و نقد کتاب که از سال گذشته توسط معاونت پژوهشی دانشگاه علوم قضایی شروع شده، فرصت مناسبی برای ارتقای آگاهی‌های جامعه علمی کشور نسبت به کتب ارزشمند منتشر شده و نقطه مثبتی در خدمت به جامعه علمی و حقوقی کشور تلقی می‌شود و بحمدالله مورد توجه اساتید و صاحبنظران و دانشجویان قرار گرفته است. مضافاً آن که حاصل این جلسات پس از ویراش و تنقیح، به صورت گزارش در مجله نقد کتاب فقه و حقوق به چاپ خواهد رسید.
همچنین، آقای دکتر علی نواری دبیر جلسه ضمن تشکر از حضور جناب آقای دکتر زمانی مترجم کتاب و همچنین اساتید و دانشجویان گرامی، اظهار داشتند موضوع کتابی که در این جلسه مورد معرفی و نقد قرار گرفته، یک موضوع حقوق بشری است میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی یکی از اسناد مهم بین‌المللی است که در کنار میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اعلامیه جهانی حقوق بشر به عنوان هسته مرکزی تقنینی فعالیت‌های ملل متحد محسوب می‌شود. این کتاب، بی‌ارتباط با فعالیت‌های انجام شده در مرکز تحقیقات حقوق بشر در استرالیا که در سال ۲۰۰۰ تأسیس شده، نمی‌باشد و نویسندگان کتاب با آن مرکز همکاری و ارتباط دارند.

آقای دکتر سید قاسم زمانی مترجم کتاب، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری چنین جلسه‌ای که به معرفی و نقد ترجمه کتابی در حوزه حقوق بشر اختصاص پیدا کرده به ویژه آنکه محل برگزاری آن، دانشگاه علوم قضایی است جایی که دانشجویانی برای تصدی منصب قضا تربیت می‌شود و حقوق بشر و شیوه‌های تضمین اجرای آن به دانشجویان آموزش داده می‌شود، از آقای دکتر شریعت باقری ریاست محترم دانشگاه علوم قضایی و جناب آقای دکتر فلاح زاده معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم قضایی برای برگزاری جلسات معرفی و نقد کتاب تشکر کردند.
دکتر زمانی با تأکید بر اهمیت دانشگاه علوم قضایی اظهار داشتند: در اوایل دهه ۸۰ دانشگاه علوم قضایی از بنده دعوت کرد که دوره‌ای برای آموزش حقوق بشر برای دانشجویان این دانشگاه ارائه کنم، همانجا متوجه شدم که دانشجویان این دانشگاه و قضات تشنه شنیدن موضوع حقوق بشر هستند، اما با یک فقر علمی و منبعی در این زمینه مواجه هستیم و بعد از آن فعالیت‌های خود را در این زمینه متمرکز کردم.
ایشان با اشاره به این که معمولاً کتاب‌های ترجمه کمتر مورد نقد قرار می‌گیرد، اظهار داشتند در حوزه ترجمه هم نقد توجیه خاص خود را دارد، هم از نظر انتخاب کتاب مورد ترجمه و هم از نظر سبک و سیاق ترجمه.
ایشان انگیزۀ خود را از تألیف این کتاب، چنین بیان کردند: میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی امروز تقریباً جنبه جهانی به خود گرفته و کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که به آن نپیوسته باشد. دولت ایران هم در زمان رژیم سابق در اواسط دهه ۵۰ به این میثاق ملحق شده بدون اینکه حق شرطی برای خود قائل شود. وجه بارز و برجسته میثاق آن است که در همان سال ۱۹۶۶ که میثاق به امضا رسید، پروتکل الحاقی به آن به کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد صلاحت رسیدگی به شکایات افراد از دولتها بابت نقض حقوق مدنی و سیاسی را اعطا کرد. به تصدیق اغلب دولتها، کمیته حقوق بشر در طول فعالیت ۴۰ ساله خود کارنامه قابل قبولی داشته است. کتاب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر که بنده سالها آن را مورد تدریس قرار دادم، یک منبع بسیار غنی است که تک تک مواد میثاق را در پرتو رویه کمیته حقوق بشر و سایر نهادهای بین‌المللی مورد تفسیر و بررسی قرار داده است.
در سال ۱۳۸۶ تصمیم گرفتم این کتاب را با کمک دانشجویان ترجمه کنم، کتاب در سال ۱۳۸۸ آماده چاپ بود، لکن بنا به ملاحظاتی از جمله ضرورت تکمیل و ویراستاری بیشتر، این کار تا سال ۱۳۹۵ به تعویق افتاد. در ترجمه کتاب و یادداشت‌هایی که در پاورقی اضافه شده، سعی بر آن بوده که دخل و تصرف جزئی در آن صورت گیرد. انشاالله در چاپ‌های بعدی اصلاحاتی صورت خواهد گرفت و ترجمه سلیس‌تر خواهد شد.
در ادامه نشست، آقای دکتر دکتر پوریا عسگری استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی ضمن ابراز خرسندی از شرکت در جلسه معرفی و نقد کتاب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر، از ریاست محترم دانشگاه و معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم قضایی برای برگزاری جلسه نقد کتاب قدردانی کردند. ایشان با بیان این که آقای دکتر سید قاسم زمانی مترجم این کتاب، به پاس تلاش‌های بی‌وقفه و زحمات بی‌دریغ در حوزه حقوق بشر از تألیف و ترجمه کتاب گرفته تا نگارش مقاله و راهنمایی رساله‌های دانشجویی، نقش برجسته‌ای در پر کردن خلاء و جبران فقر منابع و ادبیات موجود در حوزه حقوق بشر داشته‌اند. این کتاب درست در پنجاه سالگی تصویب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ترجمه شده و از این حیث، زمان‌بندی مترجم قابل توجه است. کتاب سارا جوزف و همکارانش، برخلاف کتاب محشای آقای آلفرد نواک بر میثاق، تنها یک محشا نیست، بلکه متضمن بررسی رویه‌ها و پرونده‌ها نیز بوده و از این نظر یک اثر ابتکاری است.
این کتاب از چند جهت ارزش ترجمه داشته است:
نخست آن که ایران مانند کشور متبوع نویسندگان یعنی استرالیا، عضو میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است و نگاهی فارغ از دغدغه‌های دیوان اروپایی و امریکایی حقوق بشر به موضوع داشته و برای ایرانیان مفید است.
دوم آن که خوشبختانه شاهد آن هستیم که قضات ایرانی در پرونده‌های مورد رسیدگی به مواد میثاق استناد می‌کنند و وجود چنین منبعی می‌تواند برای قضات و وکلا مفید باشد.
سوم آن که وجود چنین منابعی می‌تواند در پیوستن ایران به پروتکل الحاقی به میثاق نقش موثری داشته باشد.
ایشان با برجسته دانستن کار تیم ترجمه این کتاب، از مترجمان تشکر کرده و به ایشان تبریک گفتند.
همچنین در این نشست، آقای دکتر حسین شریفی طرازکوهی دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ضمن تشکر از مسئولان دانشگاه علوم قضایی که رسماً عهده‌دار برگزاری جلسات معرفی و نقد کتاب در کشور شده‌اند، این اقدام را مفید و منشأ خیر برای تولید و معرفی آثار وزین و برجسته حقوقی قلمداد کردند. ایشان با اشاره به ترجمه کتاب در قالب یک کار تیمی، کنار هم گذاشتن سبک‌ها و سلیقه‌ها و قلم‌های متفاوت در کار ترجمه و ترکیب هماهنگ آنها را کاری دشوار و شایسته تقدیر دانستند و ترجمه این کتاب را خدمت بزرگی به جامعه علمی و حقوقی کشور توصیف کردند. ایشان در راستای غنای بیشتر کتاب، نکاتی از نظر ساختار و محتوا مطرح و پیشنهاد نمودند. به عقیده ایشان، دیباچه کتاب آینه دغدغه و تلاش و تمرکز یک محقق در حوزه حقوق بشر به نظر نمی‌رسد و نیاز به بازنگری دارد.
همچنین، بهتر است در پایان هر فصل، یک جمع‌بندی از مباحث توسط مترجم و محقق به عمل آید. ذکر معادل برخی اصطلاحات و همچنین موارد مشابه از رویه قضایی ایران در پاورقی مفید و ضروری به نظر می‌رسد.کتاب نیاز به فهرست اعلام برای معرفی عناوین و اسامی دارد؛ علاوه بر آن، افزودن یک فهرست تفصیلی در انتهای کتاب می‌تواند نقشه خوبی برای کتاب باشد. در نهایت، مطالب در راستای سلیس‌تر شدن ترجمه در مواردی نیازمند ویراستاری است.
در ادامه این نشست آقای دکتر علیرضا دیهیم استاد حقوق بین‌الملل که متعاقباً به جمع حاضر اضافه شدند، مطالبی در خصوص کتاب و ترجمه آن بیان کردند. ایشان با برجسته دانستن تلاش مترجمان، ترجمه این کتاب را خدمت بزرگی به جامعه حقوقی و قضایی کشور عنوان کردند و پیشنهاد کردند که برای نمایان شدن هر چه بیشتر عنوان تحقیق در کنار ترجمه این کتاب، موضوع انطباق قوانین ایران با دیدگاههای مطرح شده در آرای کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد، مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین آقای دکتر نایب‌علی خلیلی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم قضایی ضمن تشکر از مترجمین کتاب، اظهار داشتند که محققان اسلامی نباید از یک موضع بدهکارانه به مقوله حقوق بشر نگاه کنند چرا که اسلام منادی حقوق بشر است. ایشان پیشنهاد کردند که مترجمین، در مقام تحقیق، اصول ارزشی و اعتقادی نظام دینی اسلامی راجع به بحث حقوق بشر را تبیین نمایند. در پایان، آقای دکتر نواری دبیر جلسه از اساتید محترم که قبول زحمت فرموده و در این جلسه شرکت کردند و همچنین از میهمانان و حاضرین در جلسه تشکر و قدردانی کردند. این نشست در ساعت ۱۴:۴۵ به پایان رسید.
نشانی مطلب در وبگاه معاونت پژوهشی و فناوری:
http://ujsas.ac.ir/find-7.335.1108.fa.html
برگشت به اصل مطلب